Warmtepomp combi en hybridewarmtepomp
Warmtepompen zorgen op een milieuvriendelijke manier voor verwarming en warm water. Ze zijn een duurzaam alternatief voor een combiketel op gas. De overheid geeft subsidie op het kopen van een warmtepomp en heeft de belasting op elektriciteit verlaagd.
Warmtepomp
Warmtepompen halen warmte uit de lucht, bodem of het grondwater. Met een soort koelkastmotor wordt deze warmte opgewaardeerd tot een bruikbare temperatuur. Met weinig stroom krijg je veel warmte. En als die stroom van de zon of de wind komt, is je verwarming heel duurzaam. In Nederland (2016) hebben zo’n 150.000 huizen een warmtepomp, en dit aantal groeit.
De standaard warmtepomp zorgt alleen voor ruimteverwarming. Een warmtepompboiler zorgt alleen voor warm water. Een combiwarmtepomp (denk aan combi-ketel) doet beide.
Naast volledig elektrische warmtepompen zijn er ook hybride warmtepompen. Dit zijn kleinere warmtepompen, waarbij een hr-combiketel op gas bijspringt voor verwarming op koude dagen en voor (extra) warm water. Een hybride systeem is goedkoper in aanschaf.

Tips warmtepompen
- Is je huidige combiketel al wat ouder? Zoek dan nu alvast uit of je over kunt stappen op een (hybride) warmtepomp. Je kunt dan snel een beslissing nemen als je ketel ineens kapot gaat.
- Een warmtepomp is het zuinigst in combinatie met goede isolatie. Zorg dus dat je huis goed geïsoleerd is voordat je een warmtepomp koopt.
- Vanaf 2016 is er een landelijke subsidie voor aanschaf van een warmtepomp. Het bedrag ligt tussen de 500 en 1.500 euro, afhankelijk van het soort apparaat.
- Een warmtepomp werkt het best in combinatie met vloerverwarming of een ander lage temperatuursysteem (bijvoorbeeld wandverwarming).
- Heb je geen vloerverwarming, en ook geen plannen hiervoor? Gebruik van bestaande radiatoren is ook mogelijk, als de capaciteit voldoende is. Of vervang één of meer radiatoren door een speciale lage temperatuur radiator.
Kosten en besparing warmtepomp
Men heeft nog geen nauwkeurige berekeningen van kosten en besparingen van warmtepompen. Dat komt omdat veel afhangt van de situatie. De onderstaande informatie geeft een globaal beeld.
Warmtepompen gaan minstens zo lang mee als een cv-ketel (15 jaar) en vereisen minder onderhoud.
Hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp en combiketel inéén kost zo’n 5.000 tot 7.000 euro. Dit is inclusief installatie en btw.
Je kunt ook een losse warmtepomp combineren met je huidige hr-ketel. Zo’n losse warmtepomp kost ongeveer 4.000 euro inclusief installatie en btw.
Voor beide types kun je subsidie aanvragen, die bedraagt tussen de 1.000 en 1.500 euro.
Besparing energiekosten hybride warmtepomp
De besparing op de energierekening is ongeveer 300 euro per jaar. Daarbij is uitgegaan van een gemiddelde woning met een gasverbruik van 1200 m3 per jaar voor verwarming. Verbruik je meer gas, dan is je besparing hoger. In de berekening is meegenomen dat je elektriciteitsverbruik toeneemt.
Besparing CO2 hybride warmtepomp
In een hybride systeem neemt de warmtepomp het grootste deel van de verwarming voor zijn rekening, de combiketel springt maar af en toe bij. Je gaat dus voor een groot deel ‘van het gas af’. Je uitstoot van CO2 daalt flink, ook als je rekening houdt met de CO2 die het opwekken van grijze stroom met zich mee brengt. Heb je stroom van de zon of de wind, dan bespaar je natuurlijk nog meer op je CO2-uitstoot.
Volledige warmtepomp
De prijs van een volledig elektrische warmtepomp in een eengezinswoning hangt af van de warmtebron:
- ruim 22.000 euro bij buitenlucht als bron;
- 25.000 euro bij de bodem als bron is;
- tot 40.000 euro met grondwater als open bron.
- In deze prijzen zijn nieuwe radiatoren voor lage temperatuur inbegrepen. Is uw woning goed na-geïsoleerd en heb je nog gewone radiatoren met voldoende capaciteit? Dan is het misschien niet nodig om die radiatoren te vervangen. Dat scheelt kosten. Vraag hierover advies van een deskundige die bij jou thuis komt kijken.
U kunt een subsidie aanvragen, die bedraagt 2.000 euro of meer.
Nieuwbouw of renovatie hele wijk: kosten vaak lager
Bij nieuwbouw en vergaande renovatie van een hele wijk zijn de kosten lager, omdat dan al in het ontwerp van de woningen rekening wordt gehouden met het gebruik van een warmtepomp, en omdat vaak een collectieve bron in de bodem gebruikt kan worden.
CO2-uitstoot volledige warmtepomp
Elektrische warmtepompen voor huishoudens gebruiken wel elektriciteit. Maar de totale hoeveelheid energie die een warmtepomp gebruikt, is veel lager dan die van een gasgestookte hr-ketel. Daardoor is de CO2-uitstoot van een warmtepomp slechts de helft van die van verwarming op gas. Een combiwarmtepomp die grijze stroom gebruikt, veroorzaakt jaarlijks zo’n 1.200 tot 1.600 kilogram CO2-uitstoot. Ter vergelijking: een gemiddeld huishouden met verwarming en warm water op gas stoot jaarlijks 2.800 kg CO2 uit. Een warmtepomp op stroom van wind of zon is natuurlijk nog duurzamer.
Extra voordeel: energiezuinig koelen
In goed geïsoleerde (energieneutrale) woningen kan het ’s zomers flink warm worden, zelfs met goede zonwering. Een warmtepomp kan op een energiezuinige manier koelen.
Voorwaarde is dat je een warmtepompsysteem hebt met bodem of water als bron én lagetemperatuurverwarming. De meeste van deze systemen kunnen ook koelen. In de zomer pompt de installatie dan gekoeld water door de LTV. Dit is een energiezuinige manier van koeling, want alleen het rondpompen van het koele water kost een beetje elektriciteit. Sommige warmtepompen koelen als een airco, maar dit kost (veel) meer energie.
Zo werkt een warmtepomp
De werking van een warmtepomp wordt wel vergeleken met die van een koelkast. Een koelkast koelt doordat die warmte verzamelt uit de lucht in de koelkast, en die warmte afgeeft aan de lucht buiten de koelkast. Een warmtepomp verzamelt warmte buitenshuis (uit buitenlucht, de bodem of het grondwater) en geeft die binnen in huis af. Daarvoor hoeft de lucht of de bodem niet warmer te zijn dan de temperatuur in huis: een warmtepomp kan ook warmte uit de lucht (of bodem) halen als het buiten koud is.
De warmte wordt in huis afgegeven door gewone radiatoren of door lagetemperatuur-radiatoren (dat zijn radiatoren die met een lagere temperatuur verwarmen), vloer- of wandverwarming.
Soorten warmtepompen
Er zijn verschillende soorten warmtepompen. De verschillen zitten hierin:
- de warmtebron (lucht, bodem of water)
- wat ze leveren (alleen verwarming of ook warm water).
- of ze volledig elektrisch zijn of gecombineerd met een hr-ketel op gas.
- Bronnen van warmte: lucht, bodem, water
- Mogelijke bronnen zijn: buitenlucht, ventilatielucht, bodem, grondwater, oppervlaktewater.
Bestaande huizen: meestal buitenlucht
Bij nieuwbouw wordt de bodem vaak als bron gebruikt. Bij bestaande woningen is het echter lastig een bron in de bodem van de tuin aan te leggen. Daarom wordt in bestaande huizen vaak gekozen voor de buitenlucht als bron, met een warmtewisselaar op het dak of in de tuin (die ziet eruit als een airco).
Grondwater is meestal alleen een bron in grotere projecten (bijvoorbeeld een hele woonwijk). De warmtepomp pompt grondwater omhoog, haalt de warmte eruit en leidt het afgekoelde grondwater in een andere put weer terug.
Verwarming en / of warm water
De standaard warmtepomp zorgt alleen voor verwarming. Een warmtepompboiler zorgt alleen voor warm water. Een combiwarmtepomp doet beide.
Volledig of hybride
De hybride warmtepomp verzorgt verwarming met buitenlucht of ventilatielucht als bron. De gasketel gaat aan bij piekgebruik (als er veel warm water nodig is en de buitentemperatuur te laag is voor efficiënte verwarming met de warmtepomp).
De volledig elektrische warmtepomp is ontworpen om piekmomenten te voorkomen en gebruikt een elektrische naverwarmer in hoogst noodzakelijke gevallen (elektrisch naverwarmen kost veel energie).
Energielabel
Warmtepompen die vanaf 26 september 2015 op de markt zijn gekomen, hebben een energielabel. Daarop kun je in één oogopslag zien wat het zuinigste model is. Warmtepompen zijn geschikt om over een lange periode heel constant te verwarmen. Het systeem zorgt dag en nacht voor een gelijkmatige warmte in de hele woning.
Stappenplan warmtepomp aanleggen
- Raadpleeg specialist
- Check vergunning
- Check of je zwaardere elektriciteitsaansluiting nodig hebt
- Vraag offerte
- Kies 1 partij voor ontwerp en plaatsing
- Voorkom geluidsoverlast
- Kies voldoende capaciteit voor pomp en radiatoren of vloerverwarming
- Neem aparte elektriciteitsmeter
- Regel meteen onderhoud
- Vraag naar garantie
- Vind een betrouwbare installateur
Er zijn veel bedrijven die warmtepompen installeren.
Het netto energetisch rendement van huidige elektrische warmtepompen ligt op 160 tot 200 procent voor verwarming, en 80 tot 140 procent voor warm water. Dat is hoger dan het rendement van een gasgestookte hr-107 ketel (107 procent voor verwarming en 75% voor warm water). Hierbij is het elektriciteitsgebruik voor de warmtepomp meegewogen. Hieronder volgt een toelichting van bruto en netto energetisch rendement.
Bruto rendement warmtepomp
De COP (Coëfficiënt Of Performance) geeft het rendement van de warmtepomp zelf: de verhouding tussen de hoeveelheid warmte die de warmtepomp afgeeft, en de hoeveelheid energie die de installatie nodig heeft. Bij een COP van 1 geeft de warmtepomp evenveel warmte af als die aan energie opmaakt. Elektrische warmtepompen voor verwarming hebben een COP tussen 4 en 5: het rendement ligt dus tussen 400 en 500 procent. De COP voor warmwater is lager (2 tot 3,5) omdat een hogere temperatuur vereist is (58 graden). Het rendement daarvoor is dus 200 tot 350 procent.
Netto rendement inclusief elektriciteitsverbruik
Warmtepompen gebruiken echter elektriciteit (onder meer voor de pomp) en dat heeft maar een rendement van 40 procent. Bij de productie van elektriciteit gaat 60 procent van de energie verloren in restwarmte. Dat verlaagt het totale rendement van warmtepompen. Elektrische warmtepompen voor verwarming met een COP vanaf 2,7 overstijgen echter al het rendement van gasgestookte hr-ketels (107 procent). Immers: 2,7 maal 40 procent (rendement elektriciteitsproductie) is 108 procent. Een COP van 4 tot 5, komt uit op 160 tot 200 procent. Een COP van 2 tot 2,5 op 100 tot 140 procent.